BÜYÜK BRİTANYA
KRALLIĞI |
.png) |
TARİHÇE |
AD |
Bethia (1784 - 1787)
Bounty (1787 - 1790) |
TEKNE TİPİ |
Özel Ticaret Gemisi
Silahlı Gemi |
İNŞA EDİLDİĞİ
TERSANE |
Blaydes Shipyard
Kingston-upon-Hull, Yorkshire, İngiltere |
DENİZE İNDİRİLME TARİHİ |
1784 |
EL DEĞİŞTİRME
TARİHİ |
23 Mayıs 1787 (Kraliyet Donanması) |
GÖREVLENDİRİLME TARİHİ |
16 Ağustos 1787 |
HİZMETE GİRİŞ TARİHİ |
15 Ekim 1787 |
MALİYET |
£ 1950
(£ 209,000 [2016]) |
AKIBET |
İsyancılar tarafından yakıldı
Bounty Körfezi,
Pitcairn, Büyük Okyanus; 23 Ocak 1790 |
TEKNİK
ÖZELLİKLER |
YÜK
KAPASİTESİ |
220
26/94 ton bm (Builder's Old
Measurement) |
UZUNLUK |
27.69 m (90 ft 10 in) |
EN (KEMERE) |
7.42 m (24 ft 4 in) |
SU ÇEKİMİ (DRAFT) |
3.45 m (11 ft 4 in) |
TAHRİK |
Yelken |
YELKEN PLANI |
Üç direkli tam armalı yelkenli gemi |
MÜRETTEBAT |
44 subay ve denizci |
SİLAH DONANIMI |
• 4 x 4 poundluk (1.8 kg) top
• 10 x kaideye monteli dönebilen hafif top |
BOUNTY
Bounty,
Britanya kraliyet donanmasının silahlı nakliye gemisi.
1788’de
Pasifik’e gitti. Ertesi yıl 28 Nisan 1789’da, gemi Polinezya
yakınında iken kaptan teğmen William Bligh’ın sert hareketleri
yüzünden mürettebat ayaklandı. Kaptan ve kendisine bağlı 18 denizci
bir sandal içinde denize bırakıldılar. Kaptan William Bligh ve
yanındakiler Timor’a ulaşmayı başardılar ve tekrar vatanlarına
döndüler. Âsiler de Tahiti ve Pitcairn adalarına yerleştiler.
HMAV[1]
Bounty olarak da bilinen HMS[2]
Bounty, Kraliyet Donanması'nın
botanik bir görev için satın aldığı küçük bir ticari gemiydi. Gemi,
William Bligh'ın komutası altında Büyük Okyanusu'a ekmek meyvesinin
bitkilerini elde etmek ve onları Batı Hint Adaları'ndaki İngiliz
kolonilerine taşımak için gönderildi. Bu görev, Fletcher
Christian'ın yönettiği bir isyan yüzünden asla tamamlanamadı. Bu olay
günümüzde genellikle Bounty'de isyan olarak bilinir. İsyancılar daha sonra
Pitcairn Adası'nda demirli olan Bounty'yi yaktılar. Amerikalı bir
maceraperest 1957'de Bounty'nin kalıntılarını yeniden keşfetti; o zamandan
bu yana çeşitli bölümleri kurtarıldı.
Bounty başlangıçta
Bethia isminde bir kömür taşıma gemisi olarak 1784
yılında Hull, Yorkshire, İngiltere'deki Blaydes tersanesinde inşa edildi.
Kraliyet Donanması gemiyi 23 Mayıs 1787'de 1950 sterline satın aldı, yeniden donattı ve Bounty olarak adlandırdı.
215 ton olan gemi nispeten küçüktü, ancak üç direği vardı ve tam teçhiz
edilmişti. Ekmek meyvesi seferi için dönüştürülmesinden sonra dört adet 4
poundluk top ve on adet kaideye monteli dönebilen hafif ile teçhiz edilmiştir.
WILLIAM BLIGH
William Bligh
(d. 9 Eylül 1754 Cornwall ili
― ö. 7 Aralık
1817, Londra, İngiltere), ünlü ayaklanma sırasında "HMS Bounty"ye
komuta eden İngiliz amiral.
1762'de donanmaya katılan Bligh 1787'de, o sıralarda Batı Hint Adalarına
dikilmek üzere Tahiti'den sökülen ekmekağaçlarının taşındığı 45 tonluk "Bounty"nin
kaptanlığına atandı. "Bounty", Tahiti'den yola çıkıp Friendly Adalarına
(Tonga) yaklaştığında, ikinci kaptan Fletcher Christian bir darbeyle gemi
yönetimini ele geçirdi (28 Nisan 1789). Bligh ve öteki 18 denizci bir
sandala bindirilerek denize bırakıldı. Ayaklanmanın nedenleri çok
tartışılmıştır. Bligh'ın hasımları onu zorbalıkla suçladılar. Bligh'a
göreyse, tayfalar Tahitililer arasında İngiltere'dekinden çok daha mutlu
bir yaşama kavuşacaklarına inanıyorlardı. Bligh, üstü açık bir botla
yaptığı yaklaşık 4 bin millik (7408 km) olağanüstü bir yolculuktan sonra, 14 Haziran
1789'da Doğu Hint Adalarındaki Timor'a vardı. Christian ve yanındaki sekiz
gemici "Bounty"yi Pitcairn Adasına götürdüler. Orada kurdukları küçük
koloni 1808'e değin keşfedilmeden kaldı. Onların soyundan gelenler hâlâ bu
adada yaşamaktadır. Ayaklananlardan üçü, Tahiti'ye dönünce, İngiltere'ye
götürülerek asıldı.
Ayaklanma Bligh'ın meslek yaşamını fazla etkilemedi. Yeniden Tahiti'ye
giderek Batı Hint Adalarına ekmekağacı taşıma işini başarıyla sürdürdü
(1792). "Director"ın kaptanı olduğu sırada, ayaklanan "Nore"un tayfalarına
katılan kendi tayfaları Bligh'ı karaya çıkardılar (1797). Ama o, aynı yıl
bu gemiye Camperdown Çarpışması'nda, 1801'de de "Glatton" adlı başka bir
gemiye Kopenhag Çarpışması'nda başarıyla komuta etti. 1805'te vali olarak
Yeni Güney Galler'e (Avustralya) gönderildi. "Baskıcı davranışları"
konusundaki yakınmalar, 1808'de yeni bir ayaklanmaya yol açtı. Bu kez
hareketin önderi Sidney'deki Yeni Güney Galler Kolordusu'nun komutanı
Binbaşı George Johnston'dı. Bligh'ı tutuklayan ayaklanmacılar sonunda
suçlu bulundu. Bligh ise, önce tuğamiralliğe (1811), sonra tümamiralliğe
(1814) yükseltildi.
Bligh'ın kişiliği konusunda çeşitli yorumlar vardır. Bazıları onu acımasız
ve zorba olarak nitelerken, bazıları da yalnızca küstah ve aşırı hırslı
biri olarak görmüşlerdir.
CHRISTIAN FLETCHER
Christian Fletcher (d. 1764?, İngiltere
― ö. y. 1790-93?), William Bligh
komutasındaki "Bounty" adlı İngiliz kraliyet gemisinde çıkan ayaklanmaya
önderlik eden denizci.
Man Adasından Cumberland'e göç etmiş bir ailenin oğluydu. Batı Hint
Adaları için ekmekağacı toplamak üzere 23 Aralık 1787'de Spithead'den
Güney Denizine açılan "Bounty" adlı keşif gemisinin ikinci kaptanı
olduğunda kraliyet donanmasında birkaç yıllık denizciydi. 26 Ekim 1788'de
Tahiti'ye varan gemi beş ayı aşkın süre burada kaldı; gemi mürettebatı bu
süreyi boş oturarak geçirdi. "Bounty" 4 Nisan 1789'da Batı Hint Adalarına
gitmek üzere yelken açtı. Christian'ın başını çektiği, 25 kadar küçük
rütbeli subay ve denizciden oluşan grup, Bligh'ın kendilerine zalimce
davrandığı ve hakaret ettiği gerekçesiyle 28 Nisan sabahı gemiyi ele
geçirdi. İsyancılar, Bligh ile gemi mürettebatından 18 kişiyi bir
cankurtaran sandalına bindirip terk ederek Tubuai Adalarına gitmeyi
denediler. Ancak daha sonra bundan vazgeçip Tahiti'ye geri döndüler.
Mürettebattan 16 kişiyi Tahiti'de bırakan Christian ve öteki sekiz kişi
Tahitili birkaç kadın ve erkekle denize açıldı; kadınların arasında daha
sonra Christian'ın karısı olan Mauatua da vardı. Bu gruptan 1808'e değin
haber alınmadı. 1808'de hayatta kalan tek isyancı John Adams (kendini
Alexander Smith olarak tanıtıyordu) ile isyancıların çocukları Pitcairn
Adasında bulundu. Bu isyancının anlattığına göre, grup 1790'da Pitcairn
Adasına çıktıktan sonra "Bounty"yi yakmış, daha sonra kendi aralarında ve
Tahitililerle çıkan çatışmalar sırasında Christian ve öteki isyancılar
ölmüştü.
Bir başka öyküye göre ise, Christian bir biçimde (bir olasılıkla 1808'de
Kaptan Folger adlı birinin gemisiyle) adadan kaçmayı başarmış ve gizlice
İngiltere'ye geri dönmüştü. Bu öyküye göre Christian 1808-09'da
Cumberland'de yaşayan akrabalarını ziyaret etmiş ve Devonport sokaklarında
görülmüştür.
[1] HMAV: His / Her Majesty's Armed Vessel = Majestelerinin Silahlı
Teknesi
[2] HMS: His / Her Majesty's Ship = Majestelerinin Gemisi
.png) .png)
|
.jpg)
H.M.A.V. Bounty
.png)
H.M.A.V. Bounty (plan)
.png)
H.M.A.V. Bounty (kesit)
.jpg)
H.M.A.V. Bounty (yelken planı)
.jpg)
İsyancılar, Kaptan Bligh'ı gece kıyafetleri ile bir filikaya
bindirerek açık denizde bıraktılar.
.jpg)
H.M.S. Bounty (1787-1789)
.png)
H.M.A.V. Bounty (profil)
.png)
Bounty gemisinin Pasifik Okyanusu'ndaki hareketlerini gösteren
harita (1788-1790).
—›
Bounty'nin Tahiti'ye yolculuğu ve isyan hareketinin yeri, 28 Nisan 1789.
—›
İsyandan sonra Christian'ın emri altında Bounty'nin hareketleri.
—›
Bligh'ın Coupang'a filika ile yolculuğu.
(Bounty gemisinin yolculuklarının işaretli haritası: isyan öncesi yolculuk
KIRMIZI, isyandan sonra Bounty'nin yolculuğu
SARI, Bligh ve diğerlerinin filika yolculuğu
YEŞİL
renktedir. Beş etiketli küçük ada, görünürlük için büyütülmüştür [ölçeklendirilmemiştir].)
.jpg)
Bounty
(kit)
|