AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ |
.png) |
TARİHÇE |
AD |
McDonnell Douglas F-4E Phantom II |
TAKMA ADI |
Double Ugly | Lead Sled |
Ol’Smokey | St Louis Slugger
Rhino | The Worlds Largest Distributor of MiG
Parts |
GÖREV |
Önleme | Av-bombardıman |
MENŞE ÜLKE |
Amerika Birleşik Devletleri (US) |
ÜRETİCİ |
•
McDonnell Aircraft Corporation
St. Louis, Missouri, Birleşik Devletler [1939-1967]
•
McDonnell Douglas Corporation
Berkeley, Missouri, Birleşik Devletler [1967-1997] |
TASARIMCI |
David Sloan Lewis Jr. (program yöneticisi)
(6 Temmuz 1917
−
15 Aralık 2003) |
İLK UÇUŞ TARİHİ |
27 Mayıs 1958 (Lambert Field, St. Louis, Missouri, US)
Pilot: Robert Carter 'Bob' Little [1925-2018] |
HİZMETE GİRİŞ TARİHİ |
30 Aralık 1960 (Birleşik Devletler Donanması) |
HİZMETTEN ÇIKIŞ TARİHİ |
•
1966 (Birleşik Devletler, muharip görevden)
•
2013 (Almanya)
•
2016 (Birleşik Devletler, hedef dron olarak)
•
2021 (Japonya)
•
2024 (Güney Kore) |
GÜNCEL
DURUMU |
Sınırlı sayıda hizmette |
ÜRETİLDİĞİ DÖNEM |
1958 − 1981 |
ÜRETİM ADEDİ |
5195 |
VARYANT |
McDonnell Douglas Phantom FG.1/FGR.2 |
BİRİM MALİYET |
2,495,700 $ [1965] | 24,129,492 [1973] |
TEKNİK
ÖZELLİKLER |
MÜRETTEBAT |
2 (pilot + WSO[1] | RIO[2]) |
UZUNLUK |
19.2 m (63 ft 0 in) |
KANAT AÇIKLIĞI |
11.7 m (38 ft 5 in) |
GENİŞLİK |
8.4 m (27 ft 7 in) kanat katlanmış |
YÜKSEKLİK |
5
m (16 ft 5 in) |
KANAT ALANI |
49.2 m2
(530 sq ft) |
KANAT YÜKLEMESİ |
380
kg/m2 (78 lb/sq ft) |
KANAT PROFİLİ |
• NACA
0006.4-64 (kanat kökü)
• NACA 0003-64 (kanat ucu)[3] |
KANAT AÇIKLIK ORANI |
2.77 |
AĞIRLIK |
BOŞ |
13,757 kg (30,328 lb) |
BRÜT (GROS) |
18,824 kg (41,500 lb) |
AZAMİ KALKIŞ |
28,030 kg (61,795 lb) |
AZAMİ
İNİŞ |
16,706 kg (36,831 lb) |
YAKIT KAPASİTESİ |
•
7550 L (1994 US gal | 1660 imp gal) dahili
12,620 L (3335 US gal | 2777 imp gal)
sabit kanat istasyonlarındaki harici tanklarla toplam
• 2 × 1400 L (370 US gal | 310 imp gal) kanat altında
2300 L (600 US gal | 500 imp gal)
gövde altı
tankında |
MOTOR |
2 ×
General Electric J79-GE-17A art yakıcılı turbojet
• 5402 kgf (11,905 lbf | 52.96 kN) her biri kuru itme gücünde
• 8097 kgf (17,845 lbf | 79.38 kN) art yakıcı ile |
AZAMİ HIZI |
2370
km/sa. (1470 mph | 1280 kn | 2.23 Mach)
12,000 m (40,000 ft) irtifada |
SEYİR HIZI |
940
km/sa. (580 mph | 510 kn) |
MUHAREBE YARIÇAPI |
680 km
(420 mil | 370 deniz mili) |
İNTİKAL MENZİLİ |
2699 km
(1677 mil | 1457 deniz mili) |
SERVİS TAVANI |
18,000 m
(60,000 ft) |
TIRMANMA HIZI |
210
m/sn. (41,300 ft/dak) |
KALDIRMA-SÜRÜKLEME |
8.58 |
İTKİ/AĞIRLIK
ORANI |
0.86
yüklü ağırlıkta | 0.58 azami kalkış ağırlığında |
KALKIŞ MESAFESİ |
1370 m (4490 ft) ~ 24,410 kg (53,814 lb) ağırlıkta |
İNİŞ MESAFESİ |
1120 m (3680 ft) ~ 16,706 kg (36,831 lb) ağırlıkta |
TEÇHİZAT |
• 20 mm (0.787
in) M61A1 Vulcan, burnun altına yerleştirilmiş top (toplam
640 fişek)
• 8480 kg (18,650 lb) genel maksatlı bombalar, demet
bombaları, TV ve lazer güdümlü bombalar, roket lançerleri,
havadan yere füzeler, gemi savar füzeleri, silah podları ve
nükleer silahlar; keşif, hedefleme, elektronik karşı önlemler
ve bagaj podları ile harici yakıt tankları (dokuz adet harici
sabit istasyonda)
• 4 × AIM-9 Sidewinder[4],
kanat istasyonlarında (pilon); İsrail F-4 Kurnass 2000
Python-3, Japon F-4EJ Kai AAM-3[5]
taşır
• 4 × AIM-7 Sparrow, gövde girintilerinde; modifiye
edilmiş Yunan F-4E ve Alman F-4F ICE[6] AIM-120 AMRAAM[7],
İngiliz Phantom'lar Skyflash füzeleri taşır
• 4 × AGM-62 Walleye
• 6 × AGM-65 Maverick[8]
• 4 × AGM-45 Shrike, AGM-88 HARM[9],
AGM-78 Standard ARM[10]
• 4 × GBU-15[11]
• 18 × Mk.82, GBU-12
• 5 × Mk.84, GBU-10, GBU-14
• 18 × CBU-87, CBU-89, CBU-58[12]
• B28EX, B43, B57 ve B61 tip
nükleer silahlar |
TİPLER |
MODEL |
ADET |
AÇIKLAMALAR |
XF4H-1 |
2 |
Prototip; ABD Donanması için; ilk uçuş 1958 |
F4H-1F
(F-4A) |
45 |
ABD Donanması
için iki kişilik her türlü hava koşuluna uygun uçak gemisi
avcı uçağı; art yakıcılı J79-GE-2 veya -2A motorları; 1959’da
Phantom II adını aldı; 1962’de F-4A olarak yeniden
adlandırıldı |
TF-4A |
− |
Az sayıda
F-4A’dan dönüştürülen iki kişilik eğitim uçağı |
F4H-1
(F-4B) |
649 |
ABD Donanması ve
Deniz Piyadeleri için iki kişilik, her türlü hava koşuluna
uygun, uçak gemisi avcı ve saldırı uçağı; art yakıcılı
J79-GE-8A veya -8B motorları; 1962’de F-4B olarak yeniden
adlandırıldı |
DF-4B |
− |
Drone kontrol
uçağına dönüştürülen F-4B’ler |
EF-4B |
1[*] |
ECM[13] eğitim uçağına dönüştürülen F-4B |
NF-4B |
1[*] |
F-4B'nin test amaçlı yeniden adlandırılması |
QF-4B |
25[*] |
İnsansız süpersonik hedef uçağına dönüştürülen F-4B'ler |
F4H-1P
(RF-4B) |
46 |
Birleşik
Devletler Deniz Piyadeleri için F-4B’nin taktik keşif
versiyonu; burun 1.4 m (4 ft 9 in) uzatılmış; daha küçük
AN/APQ-99 radarlı; üç kamera yuvasında tipik olarak İstasyon
1’de KS-87 ileri eğik/dikey kamera, İstasyon 2’de KA-87 alçak
irtifa kamerası ve İstasyon 3’te KA-55A veya KA-91 yüksek
irtifa panoramik kamera taşır; 1975’te Project SURE[14]
kapsamında modernize edildi; 1990 yılında emekliye ayrıldı; 4
tanesi Vietnam’da kaybedildi; ilk uçuş 12 Mart 1965 |
F-110A |
− |
F-4C için özgün
ABD Hava Kuvvetleri tanımı |
F-4C |
583 |
Birleşik
Devletler Hava Kuvvetleri için iki kişilik, her türlü hava
koşuluna uygun taktik avcı ve yer saldırı uçağı; AIM-4 Falcon,
AGM-12 Bullpup ve nükleer silahlar; daha geniş ana iniş takımı
tekerlekleri belirgin kanat çıkıntılarına neden oldu; kartuşla
çalıştırma özelliğine sahip J79-GE-15 motorları; Donanma’nın
yakıt ikmal tertibatı değiştirildi; arka kokpitte arttırılmış
uçuş kontrolleri; 27 Mayıs 1963’teki ilk uçuşunda Mach 2’yi
aştı |
EF-4C
Wild Weasel IV |
36[*] |
Wild Weasel ECM
uçağına dönüştürülen F-4C’ler; füze fırlatma uyarı sistemi;
AGM-45 Shrike anti-radyasyon füzeleri ve demet bombaları;
geriye kalan birçoğu tekrar F-4C’ye geri dönüştürüldü |
RF-4C |
503 |
ABD Hava
Kuvvetleri için her türlü hava koşuluna uygun taktik keşif
versiyonu; RF-4B’ye benzer şekilde donatıldı, ancak 160 km
(100 mil) uzaklıktaki nesnelerin yüksek çözünürlüklü
görüntülerini alabilen daha geniş bir kamera seçeneğine
sahipti; birçok uçak daha geniş, şişkin ve aerodinamik bir
burunla yeniden donatıldı; RF-4C(H) olarak
adlandırılacak bir alt model, kamera yerine kızılötesi ekipman
kullanan bir gece “avcısı” uçağı olarak önerildi; RF-4C’ler
genellikle silahsız olmakla birlikte, orta hat pilonunda
nükleer silah taşıma kabiliyetini korudu; ayrıca, Alabama ve
Nevada Hava Ulusal Muhafızları ile Avcı Silahları Okulu’nun
RF-4C’leri AIM-9 Sidewinder füzesi taşıyacak şekilde modifiye
edildi; Alabama ve Nevada Hava Ulusal Muhafızlarının bu
modernize edilmiş RF-4C’leri Körfez Savaşına katıldı;
Project Dark Gene kapsamında iki RF-4C, USAF[15]
pilotları tarafından uçurulurken SSCB[16]
tarafından düşürüldü |
YRF-110A
(YRF-4C) |
2 |
Prototip; RF-4C keşif versiyonunun geliştirilmesinde
kullanıldı |
F-4D |
825 |
Geliştirilmiş
aviyoniklere sahip F-4C; ilk uçuş Haziran 1965; bir USAF
pilotu ve iki USAF WSO, F-4D’lerde hava ası oldu |
EF-4D
Wild Weasel IV |
2[*] |
Wild Weasel ECM
uçağına dönüştürülen F-4D’ler; EF-4C’den farklı olarak EF-4D
daha büyük AGM-78 Standart ARM kullanma kabiliyetine sahipti |
F-4E |
1370 |
Uzatılmış RF-4C
burnunda entegre bir M61 Vulcan topu; topu barındırmak için
daha küçük bir radar; art yakıcılı J79-GE-17 motoru USAF
versiyonu; son seri uçaklar, Agile Eagle programı
kapsamında manevra kabiliyetini artırmak için kanat önü
slatları ile donatıldı; Blok 53’ten itibaren uçaklara AGM-65
Maverick kabiliyeti ve dumansız J79-GE-17C veya -17E motorları
eklendi; ilk uçuş 1 Ağustos 1965; en çok sayıda üretilen
Phantom modeli |
F-4E
Kurnass 2000 |
− |
Modernize
edilmiş İsrail F-4E’leri; yeni aviyonikler, ekranlar, HUD[17],
dijital iletişim veriyolu; F-4E’lerde her silah için farklı
kablolama modifikasyonları gerekirken, nötrleştirme (standoff)
silah desteği standart hale geldi; 1989 yılında hizmete girdi,
2004 yılında emekli oldu |
F-4E
Peace Icarus
2000 (AUP)[18] |
39[*] |
1998 yılında
Yunan Hava Kuvvetleri, Alman Havacılık ve Uzay Sanayii (DASA)
ve Yunan Havacılık ve Uzay Sanayii (HAI/EAB) ile işbirliği
yaparak F-4E Phantom II uçaklarını yenilemeye karar verdi; ilk
uçak Aralık 2002’de Andravida Hava Üssü’nde teslim edildi;
yenilenen tüm F-4’ler F/A-18 Hornet’inkine benzer bir radar,
yeni bir yerleşik Görev Kontrol Bilgisayarı, bir Baş Üstü
Ekranı, IFF[19]
Sorgulayıcısı ve Çok Fonksiyonlu Ekranlar ile donatıldı;
ayrıca çeşitli gelişmiş Havadan Havaya ve Havadan Yere
füzeleri taşıyabildi, bunlar arasında AIM-120 AMRAAM (sadece
-B versiyonu olmasına rağmen), AIM-9M füzesi, AFDS[20]
ve Paveway (I, II ve III) lazer güdümlü bombaların tüm ailesi
yer alıyordu; F-4 birimlerinin kademeli olarak emekliye
ayrılması 2017 yılında başlamış olsa da, Andravida Hava
Kuvvetleri Üssünde konuşlu 338. Filo “Ares” ve 339. Filo
“Ajax” ile çok rollü görevlerde bir dizi uçak hala
operasyoneldir; F-4E Phantom II PI2000 (AUP) ayrıca GBU-27
Paveway III lazer güdümlü bombaların kullanımı için
onaylanmıştır |
F-4E
Terminator
2020 |
54[*] |
F-4 modelleri
serisinin en sonuncusu olan Terminator’ler, İsrail tarafından
Kurnass 2000 modeline göre modernize edilmiş bir grup Türk
Hava Kuvvetleri F-4E’sidir; daha güçlü kanat bağlantıları,
yaklaşık 20 km kablolamanın (ağırlığı 750 kg azaltarak) yanı
sıra çoğu hidrolik ve pnömatik hat ve hortumların
değiştirilmesi de dahil olmak üzere bir dizi önemli alanda
mevcut F-4E uçak gövdesinden farklıdırlar; en radikal
değişiklikler aviyonik bölümündedir; tüm 2020’ler, standart
olarak MFD[21]
dahil olmak üzere büyük ölçüde güncellenmiş bir paketle
donatılmış ve geniş açılı HUD ve HOTAS[22]
sistemi, yüksek performanslı, yüksek çözünürlüklü yer
hareketli hedef göstergesi, çok modlu atış kontrol radarı gibi
bir dizi yeni teknolojiyi içermektedir; görev bilgisayarı,
haritalama moduna bağlı yeni navigasyon ekipmanı, veri tabanı
yöneten aviyonik paketi, Astronautics Merkezi Hava Veri
Bilgisayarı, yeni UHF[23]
ve IFF paketleri, havadan video kayıt cihazı, aktif ECM podu,
AGM-142 Popeye/Have Nap entegrasyonu, Litening-II hedefleme
podları ve AGM-65D/G Maverick, AGM-88 HARM, GBU-8 HOBOS,
GBU-10/12 Paveway II LGB[24],
havadan yere görevler için genel amaçlı ve demet bombaları
fırlatma kabiliyeti kazanırken, AIM-7 Sparrow ve AIM-9
Sidewinder havadan havaya füzeleri fırlatma kabiliyetini
korumuştur; ayrıca Pave Spike hedefleme podları ve her boyutta
roket podları takmak da mümkündür; bu modernize F-4
Phantom’lardan 30’dan fazlası en az 2030 yılına kadar hizmette
olacaktır; ilk olarak 27 Ocak 2000 tarihinde 111 ve 171.
Filo’ya yapılan teslimatlarla hizmete girmişlerdir |
QF-4E |
− |
Uzaktan
kumandalı hedef dronu |
F-4EJ |
140 |
F-4E’nin iki
kişilik her türlü hava koşuluna uygun hava savunma avcı uçağı
versiyonu, başlangıçta kara saldırı kabiliyetinden yoksundu;
Japonya’da 138 adedi Mitsubishi Heavy Industries
tarafından Japonya Hava Öz Savunma Kuvvetleri için lisans
altında üretildi |
F-4EJ Kai |
140[*] |
F-4EJ’nin
pulse-doppler radarı ve ASM-1[25]
gemisavar füzesi de dahil olmak üzere kara saldırı kabiliyeti
ve geliştirilmiş aviyoniklere sahip olan yükseltilmiş
versiyonu |
EF-4EJ |
− |
ECM eğitim
uçağına dönüştürülen az sayıda F-4EJ |
F-4E(S) |
3[*] |
İddialı F-4X’e
daha ucuz bir alternatif olarak yüksek hızlı keşif için
modifiye edilmiş üç İsrail F-4E uçağı; uzun menzilli kamera ve
dikey kamera içeren yeni bir burun takıldı; uçağın burnunda
geleneksel F-4E’lere benzemek için boyanmış sahte bir radom
vardı; akıbeti ve hizmet kayıtları bilinmemektedir |
RF-4E |
149 |
Sadece ihracat
için silahsız keşif versiyonu; çoğu müşteri tarafından silah
taşıyacak şekilde güçlendirilmiştir; birkaç Alman Hava
Kuvvetleri uçağı Peace Trout programı kapsamında ELINT[26]
görevleri için modifiye edildi |
RF-4EJ |
15[*] |
Keşif ekipmanı
için modifiye edilmiş Japon F-4EJ uçağı; RF-4E’den farklı
olarak burun kısmına M61 Vulcan topu monte edilmiştir |
YF-4E |
1[*] |
YRF-4C
prototiplerinden biri YF-4E’ye dönüştürüldü; F-4E avcı
uçağının geliştirilmesinde ve test programlarında kullanıldı |
F-4F |
175 |
Alman Hava
Kuvvetleri için basitleştirilmiş donanıma sahip, Sparrow
özelliği olmayan F-4E |
F-4F ICE |
− |
Radarı ve
AIM-120 AMRAAM kabiliyeti ile yükseltilmiş F-4F |
TF-4F |
− |
Pilot eğitici
arka istasyonu ve uygun kontrolleri olan Alman eğitim uçağı |
F-4G |
12[*] |
ABD Donanması
versiyonu; otomatik uçak gemisi inişleri için veri bağlantısı
dijital iletişim sistemi ile donatılan F-4B; biri düşman yer
ateşiyle düşürüldü, geriye kalan 11’i F-4B konfigürasyonuna
geri döndü |
F-4G
Wild Weasel V |
134[*] |
ABD Hava
Kuvvetleri için SEAD[27]
uçağına dönüştürülen F-4E; kızılötesi karıştırıcı dahil olmak
üzere çeşitli ECM podları, AGM-45 Shrike, AGM-78 Standard ve
AGM-88 HARM anti-radyasyon füzeleri taşıma yeteneği; Körfez
Savaşı, Provide Comfort Operasyonu ve Southern Watch
Operasyonu sırasında yaygın olarak kullanıldı |
QF-4G |
− |
Uzaktan
kumandalı hedef dronu |
F-4H |
− |
Tanımlama 1962
öncesi F4H ile karıştırılmaması için kullanılmamıştır |
F-4J |
522 |
ABD Donanması ve
Deniz Piyadeleri için geliştirilmiş F-4B versiyonu; havadan
havaya muharebe kabiliyetinin geliştirilmesi için art yakıcılı
J79-GE-10 motorları, aşağıya bakarak vurma kabiliyeti için
Atış Kontrol Sistemi ile birleştirilmiş pulse-doppler
radarı, F-4C’ye benzer kanat çıkıntıları ile sonuçlanan daha
büyük ana iniş takımı tekerlekleri, slatlı kuyruk kanatları,
sıfır irtifa fırlatma koltukları, genişletilmiş yer saldırı
kabiliyeti, burun altında IRST[28]
sensörü yoktur; bir USN[29]
pilotu ve bir USN Donanma Uçuş Subayı F-4J’lerde hava ası
oldu; ilk uçuş Mayıs 1966 |
F-4J
(UK)
Phantom F.3 |
15[*] |
Kraliyet Hava
Kuvvetleri tarafından 1984 yılında ABD Donanması’ndan satın
alınan ve bazı İngiliz ekipmanlarıyla F-4S standardına
yükseltilen düşük havada kalma süresine sahip F-4J uçağı; RAF[30]
tarafından Phantom F.3 olarak adlandırılmasına rağmen
uçak genellikle F-4J(UK) olarak anılmıştır; 1991 yılına kadar
No. 74 Squadron RAF tarafından Falkland’a gönderilen
Phantom’ların yerine sadece Birleşik Krallık hava savunması
için kullanıldı |
DF-4J |
1[*] |
Dron kontrol
uçağına dönüştürülen F-4J |
EF-4J |
2[*] |
ECM eğitim
uçağına dönüştürülen F-4J |
YF-4J |
3[*] |
YF-4J
prototipine dönüştürülen F-4B; YF-4J’ler F-4J’nin
geliştirilmesinde kullanıldı |
F-4K
Phantom FG.1 |
50 |
de Havilland
Sea Vixen’in yerini almak üzere Kraliyet Donanması Filo
Hava Kolu için F-4J versiyonu; Phantom FG.1
(Fighter/Ground attack = Avcı/Yer saldırı) olarak
adlandırıldı; katlanır burun ve uzatılmış burun tekerlek
dikmesi; daha güçlü İngiliz Rolls-Royce Spey 202
turbofan motorlarıyla yeniden donatıldı bu da daha geniş bir
gövde gerektiriyordu ancak daha küçük uçak gemilerinden
kalkışta daha fazla güç sağlıyordu ve RN[31]
uçak gemilerinde Blackburn Buccaneer ile zaten bu motor
kullanılıyordu; 1968’den itibaren teslim edildi ve planlanan
uçak gemisi siparişlerinin iptal edilmesiyle 20 tanesi hizmete
girmeden Kraliyet Hava Kuvvetlerine devredildi; RN uçakları
1978’de geri çekildi ve RAF’a geçti |
YF-4K |
2 |
F-4K’nın
geliştirilmesinde kullanılan iki prototip |
F-4L |
− |
Rolls-Royce
Spey turbofan motorları ve AIM-54 Phoenix füzeleri ile
donatılan gelişmiş bir versiyon olan Model 98FOA için
kullanılan tanımlama |
F-4M
Phantom FGR.2 |
116 |
Kraliyet Hava
Kuvvetleri için F-4K’dan geliştirilen taktik avcı, yer saldırı
ve keşif uçağı; Birleşik Krallık adı Phantom FGR.2;
Hawker Siddeley P.1154 süpersonik V/STOL[32]
uçağının iptal edilmesinden sonra sipariş edildi;
Rolls-Royce Spey turbofan motorları; English Electric
Canberra, Hawker Hunter, yer saldırı görevinde
SEPECAT[33]
Jaguar ve hava savunma görevinde English Electric
Lightning’in yerini aldı |
YF-4M |
2 |
F-4M’in
geliştirilmesinde kullanılan prototip |
F-4N |
228[*] |
Bee Line
projesi kapsamında modernize edilen F-4B; F-4J ile aynı
aerodinamik iyileştirmeler ve dumansız motorlar; ilk uçuş 4
Haziran 1972 |
QF-4N |
− |
Uzaktan
kumandalı süpersonik hedef dronlarına dönüştürülen F-4N |
F-4S |
302[*] |
Dumansız
motorlar, güçlendirilmiş gövde, geliştirilmiş manevra
kabiliyeti için ön kenar slatları ile modernize edilen F-4J;
ilk uçuş Temmuz 1977 |
QF-4S |
− |
Süpersonik hedef
uçağına dönüştürülen F-4S |
F-4E/TM
Şimşek |
16[*] |
ASELSAN
tarafından 2010’dan itibaren Türk Hava Kuvvetleri için yapısal
ve aviyonik iyileştirmelerle modernize edilen F-4E |
RF-4E/TM
Işık |
16[*] |
ASELSAN
tarafından 2009’dan itibaren Türk Hava Kuvvetleri için yapısal
güçlendirme, geliştirilmiş aviyonikler ve yeni bir keşif podu
ile modernize edilen RF-4E |
[*] |
diğer modelden
dönüştürüldüğünü gösterir |
[1] |
WSO:
Weapon Systems Officer = Silah Sistem Subayı |
[2] |
RIO:
Radar Intercept Officer = Radar Müdahale Subayı |
[3] |
NACA:
National Advisory Committee for Aeronautics = Ulusal Havacılık
Danışma Kurulu |
[4] |
AIM: Air
Interception Missile = Hava Önleme Füzesi |
[5] |
AAM:
Air-to-Air Missile = Havadan Havaya Füze |
[6] |
ICE:
Improved Combat Efficiency = Geliştirilmiş Muharebe Etkinliği |
[7] |
AMRAAM:
Advanced Medium-Range Air-to-Air Missile = Gelişmiş Orta
Menzilli Havadan Havaya Füze |
[8] |
AGM:
Air-to-Ground Missile = Havadan Yere Füze |
[9] |
HARM:
High-speed Anti-Radiation Missile = Yüksek Hızlı Anti
Radyasyon Füzesi; radar sistemlerinden gelen elektronik
yayınları tespit etmek için tasarlanmış füze |
[10] |
ARM:
Anti-Radiation Missile = Anti Radyasyon Füzesi; bir düşman
radyo emisyon kaynağını tespit etmek ve hedef almak için
tasarlanmış füze |
[11] |
GBU:
Guided Bomb Unit = Güdümlü Bomba Ünitesi |
[12] |
CBU:
Cluster Bomb Unit = Demet Bombası Ünitesi |
[13] |
ECM:
Electronic Countermeasure = Elektronik Karşı Önlem |
[14] |
SURE:
Sensor Update and Refurbishment Effort = Sensör Güncelleme ve
Yenileme Çalışması |
[15] |
USAF:
United States Air Force = Birleşik Devletler Hava
Kuvvetleri |
[16] |
SSCB:
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği |
[17] |
HUD:
Head-Up Display = Baş Üstü Ekranı; uçaklar, arabalar ve
diğerleri için bir görsel ekran teknolojisi |
[18] |
AUP:
Avionic Upgrade Program = Aviyonik Yükseltme Programı |
[19] |
IFF:
Identification Friend or Foe = Dost veya Düşman Tanımlama |
[20] |
AFDS:
Autopilot Flight Director System = Otopilot Uçuş Yönlendirme
Sistemi |
[21] |
MFD:
Multifunction Display = Çok İşlevli Ekran; çeşitli bilgilerin
sunulduğu interaktif sistem |
[22] |
HOTAS:
Hands On Throttle-And-Stick = Eller Gaz ve Lövye Üstünde |
[23] |
UHF:
Ultra High Frequency = Ultra Yüksek Frekans |
[24] |
LGB:
Laser-Guided Bomb = Lazer Güdümlü Bomba |
[25] |
ASM:
Anti-Ship Missile = Gemisavar füzesi |
[26] |
ELINT:
Electronic Signals Intelligence = Elektronik Muhabere
İstihbaratı |
[27] |
SEAD:
Suppression of Enemy Air Defenses = Düşman Hava Savunmasını
Bastırma |
[28] |
IRST:
Infrared Search and Track = Kızılötesi Arama ve Takip Sistemi |
[29] |
USN:
United States Navy = Birleşik Devletler Donanması |
[30] |
RAF:
Royal Air Force = Kraliyet Hava Kuvvetleri |
[31] |
RN: Royal
Navy = Kraliyet Donanması |
[32] |
V/STOL:
Vertical and/or Short Take-Off and Landing = Dikey ve/veya
Kısa Kalkış ve İniş |
[33] |
SEPECAT:
Société Européenne de Production de l’avion Ecole de Combat et
d’Appui Tactique = Muharebe ve Taktik Destek Okul Uçakları
Avrupa Üretim Şirketi |
[34] |
BuNo:
Bureau of Aeronautics Number = Havacılık Dairesi Numarası |
[35] |
MSN:
Manufacturer Serial Number = Üretici Seri Numarası |
[36] |
VF: Fixed
Wing Fighter Squadron = Sabit Kanatlı Avcı Filosu |
[37] |
NAS:
Naval Air Station = Donanma Hava Üssü |
[38] |
CVA:
Carrier Vessel Attack / Attack Aircraft Carrier = Saldırı Uçak
Gemisi |
[39] |
USS:
United States Ship = Birleşik Devletler Gemisi |
[40] |
VMFAT:
Marine Fighter Attack Training Squadron = Deniz Piyadeleri
Avcı Taarruz Eğitim Filosu |
[41] |
NMC:
Naval Missile Centre = Donanma Füze Merkezi |
[42] |
VMFP:
Marine Tactical Reconnaissance Squadron = Deniz Piyadeleri
Taktik Keşif Filosu |
[43] |
MCAS:
Marine Corps Air Station / Deniz Piyadeleri Hava Üssü |
[43] |
TFS:
Tactical Fighter Squadron / Taktik Avcı Filosu |
[44] |
TFW:
Tactical Fighter Wing / Taktik Avcı Kanadı |
KULLANAN ÜLKELER |
ÜLKE/KUVVET |
MODEL |
HİZMETE
GİRİŞ/ÇIKIŞ |
AÇIKLAMALAR |
Almanya
Alman Hava Kuvvetleri
Luftwaffe |
F-4E (10)
RF-4E (88)
F-4F (175) |
16 Ocak 1971
−
29
Haziran 2013 |
|
Amerika Birleşik
Devletleri
Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri
United States Air Forces − USAF
Birleşik Devletler Deniz Kuvvetleri
United States Navy − USN
Birleşik Devletler Deniz Piyadeleri
United States Marine Corps − USMC |
Bütün modeller |
30 Aralık 1960
−
1996 |
2016 yılında
hedef dronları dahil bütün uçaklar hizmet dışı kaldı |
Avustralya
Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri
Royal Australian Air Force − RAAF |
F-4E (45) |
Eylül 1970
−
1973 |
|
Birleşik Krallık
Kraliyet Hava Kuvvetleri
Royal Air Force − RAF
Kraliyet Donanması Hava Filosu
Royal Navy Fleet Air Arm − FAA |
F-4K (52)
F-4M (118)
F-4J (15) |
27 Haziran 1966
−
1 Ekim
1992 |
|
Güney Kore
Kore Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri
Daehanminguk Gong-gun − ROKAF |
RF-4C (27)
F-4D (92)
F-4E (103) |
1969
−
7 Haziran
2024 |
19 adet F-4E
faal |
İran
İran İmparatorluk Hava Kuvvetleri
Nirouye Havai Shahanshahiye Iran − IIAF |
F-4D (32)
F-4E (177)
RF-4E (16) |
8 Eylül 1968
−
7 Haziran
2024 |
63 adet uçak
faal |
İspanya
İspanya Hava Kuvvetleri
Ejército del Aire − SAF |
F-4C (40)
RF-4C (18) |
Ekim 1971
−
2002 |
|
İsrail
İsrail Hava Kuvvetleri
Zroa HaAvir VeHahalal − IAF |
F-4E (210)
RF-4E (12) |
5 Eylül 1969
−
2004 |
|
Japonya
Japonya Öz Savunma Hava Kuvvetleri
Kōkū Jieitai − JASDF |
F-4EJ (140)
RF-4E (14) |
Mart 1971
−
17 Mart
2021 |
|
Mısır
Mısır Hava Kuvvetleri
Al Quwwat al Jawwiya il Misriya − EAF |
F-4E (45) |
Eylül 1977
−
2018 |
|
Türkiye
Türk Hava Kuvvetleri |
F-4E (237)
RF-4E |
Haziran 1974 |
29 adet uçak
faal |
Yunanistan
Yunan
Hava Kuvvetleri
Polemikí Aeroporía − PA |
F-4E (121)
RF-4E |
1974
−
5 Mayıs
2017 |
34 adet F-4E
faal |
F-4
F-4, PHANTOM II (Hayalet II) olarak da bilinir, iki
kişilik, jet avcı ve saldırı bombardıman uçağı.
McDonnell Aircraft Corporation (daha sonra McDonnell-Douglas
Corporation) tarafından 1960’ta ABD Deniz Kuvvetleri için
geliştirilmiş, ama daha sonraları ABD Hava Kuvvetleri (1963) ile 10
ülkenin hava kuvvetlerince kullanıma sokulmuştur. Zamanla üretimi
yavaşlatılmış ve 1979’da tümüyle durdurulmuştur. II. Dünya
Savaşı’nda kullanılan B-17 Uçan Kale ağır bombardıman uçağından üç
misli savaş yükü taşıyarak ondan 12 kere daha hızlı olan bu jet
av-bombardıman uçağının 19 değişik tipinden 5000 adedin üstünde imal
edilmiş ve “F-4”ler II. Dünya Savaşı ertesi dönemin en etkili avcı
uçağı durumuna gelmiştir.
İlk modellerinde “F-4”lerin kanat açıklığı 11.7 m, boyu ise 17.7 m
idi. Deniz Kuvvetleri için geliştirilen modellerinde ise, uçak
gemisinin mahzenine indirilebilmesi için kanatları katlanabilir
türdendi. Her biri 80 kilonewton itme gücü üreten iki adet General
Electric art yakıcılı türbo jet motoruyla donatılmıştı ve hızı ses
hızının iki katının üzerine çıkabiliyordu.
İlk “F-4”ler yalnızca havadan havaya füzelerle donatılmıştı, ama
Kuzey Vietnam’da Sovyet yapımı MiG avcı uçakları karşısında ağır
darbeler alınca, uçaklara yakın çarpışmalarda daha etkili olan 20
mm’lik bir top eklendi. Ayrıca kanatlarının altına kara hedeflerine
saldırıda kullanılmak üzere bombalar ve füzeler takıldı; bu
donanımlar Vietnam Savaşı’nın yanı sıra 1973’teki Arap-İsrail Savaşı
sırasında İsrail tarafından Mısır ve Suriye havaalanlarına ve füze
bataryalarına yönelik saldırılarda kullanıldı.
1970’lerin başlarında “F-4”ler ABD Hava ve Deniz kuvvetlerinin ileri
hat avcı uçağı olmaktan çıktılar, ama radar donanımlı keşif amaçlı
türleri eğitim uçağı ve radar tesisleri ile füze bataryalarına karşı
tespit ve tahrip uçağı olarak hizmette kaldılar.
Amerikan Hava Kuvvetleri için üretilen F-4E Phantom II, F-4B/C/D
modellerinin geliştirilmiş tipidir. Projelendirilme çalışmalarına
1953 yılında başlanan bu uçağın ilk tipi 27 Mayıs 1958’de uçmuştur.
Amerikan Hava Kuvvetleri’nce kabul edilen F-4E tipi J79-GE-17 motoru
ile güçlendirilip M-61 çok namlulu top ile silahlandırılarak ilk
defa 30 Haziran 1967 de uçmuş ve Ekim 1967’den itibaren teslimine
başlanmıştır.
Amerikan Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri, Deniz Piyadeleri,
İngiltere, İran, Güney Kore, İsrail, Batı Almanya, Japonya, İspanya,
Yunanistan, Mısır gibi ülkelerin hava kuvvetlerince de
kullanılmaktadır.
Döneminin en iyi uçaklarından olan F-4E Phantom II, hava
kuvvetlerimiz için kabul edilerek 1974 yılından itibaren ulusal hava
kuvvetimizin modern vurucu gücünü oluşturmaktadır.
.png)
.png)
|
.jpg)
McDonnell YF4H-1 Phantom II [BuNo[34] 142259] (prototip)
İlk uçuş, 27 Mayıs 1958.
{Fotoğraf:
McDonnell Douglas Corporation}
.png)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II (plan)
.jpg)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II (kesit)
.jpg)
Minnesota Ulusal Hava Muhafızları Müzesi'nde sergilenen bir General
Electric J79-GE-17 turbojet.
.jpg)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II
{İllüstrasyon: Don Greer}
.jpg)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II [s/n 67-230]
{Fotoğraf: John Bennett}
.jpg)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II [s/n 67-290]
{Fotoğraf: Steve Darke}
.jpg)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II [s/n
68-0342]
Kraliyet Uluslararası Hava
Gösterileri'nde kalkış için taksi yaparken, Fairford,
Gloucestershire, İngiltere, 17 Temmuz 2006.
{Fotoğraf:
Adrian Pingstone}
.jpg)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II [s/n
68-0374]
Fairford, İngiltere, Birleşik Krallık,
12 Temmuz 2006.
{Fotoğraf: Mick Bajcar}
.jpg)
McDonnell Douglas F-4E Phantom II [s/n
68-0473]
Waddington RAF Station, Birleşik
Krallık, 29 Haziran 2004.
{Fotoğraf: Andrew Chaplin}
.jpg)
McDonnell YF4H-1 Phantom
"F4H-I"
[BuNo 142259] (MSN[35] 1)
NAVY
Lambert Field, St. Louis, Missouri; 27 Mayıs 1958
Pilot: Robert Carter 'Bob' Little (McDonnell Aircraft
Corporation'ın Baş Test Pilotu ve gelecekteki şirket başkanı)
Başlangıçta XF4H-1 olarak adlandırıldı ve 142259 seri numarası verildi, sonra tanımlayıcı YF4H-1
olarak değiştirildi. Prototipin ilk uçuşu 22 dakika sürdü. McDonnell
Corp'a geri gönderildi. 21 Ekim 1959'da Kaliforniya, Mount Pinos
yakınlarında motor erişim kapağının uçuş sırasında kopması nedeniyle
düştü ve pilot hayatını kaybetti.
.png)
McDonnell F4H-1F Phantom
"AD188"
[BuNo 148261] (MSN 33) NAVY
VF[36]-101, NAS[37] Key West, Florida (FL); 1962
1962'de F-4A-4-MC olarak yeniden adlandırıldı. 16 Ekim 1964'te,
VF-101, NAS Key West, FL, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD),
iniş sırasında burun iniş takımı katlandı, uçak alev aldı ve kaydı
silindi. Eylül 1983'ten beri NAS Oceana, Virginia, ABD'de muhafaza
edilmektedir. Yıllar içinde farklı seri numaraları ve işaretler
taşımıştır. 1983-1985 yılları arasında VF-171 işaretleri ile 152310
olarak numaralandırıldı. Ekim 1989'da doğru seri numarası geri
verildi. 1990'dan beri 2689/101 sahte seri numarası ile VF-41
işaretleri taşımaktadır.
.jpg)
McDonnell F4H-1 Phantom
"AD101"
[BuNo 148390] (MSN 75) NAVY
VF-74 'Bedevilers', CVA[38]-59
USS[39] Forrestal; 1962
1962'de F-4B-7-MC olarak yeniden adlandırıldı. 13 Ocak 1970'te,
Cherry Point, North Carolina'da kaydı silindi.
.jpg)
McDonnell F4H-1 Phantom
"NMC40"
[BuNo 148365] (MSN 50) NAVY
Temmuz 1961'de Birleşik Devletler
Donanması'na teslim edildi ve VF-74'te görevlendirildi. 1962'de
F-4B-6-MC olarak yeniden adlandırıldı. Ağustos 1968'de VMFAT[40]-201'e
transfer edildi. Daha sonra 40 olarak QF-4B uçağına dönüştürüldü.
Mart 1972'de NMC[41]-40 olarak Donanma Füze Merkezi, NAS
Point Mugu Kaliforniya'ya transfer edildi. 1974'te Nükleer Silahlar
Merkezi, China Lake'e nakledildi. 31 Ocak 1974'te China Lake,
Kaliforniya'da kaydı silindi.
.jpg)
McDonnell RF-4B-43-MC Phantom
"RF33"
[BuNo 157348] (MSN 3870) MARINES
VMFP[42]-3 'Eyes of the
Corps', MCAS[43] El Toro;1984
10 Ağustos 1990'da depolama için North Island'a gönderildi. İnsansız
süpersonik hedef uçağına (QRF-4B) dönüştürüldü. Günümüzde China Lake
Müzesi, Kaliforniya'da sergilenmekte.
.jpg)
McDonnell F4H-1 Phantom
"MCDONNELL F-110A"
[BuNo 149405] (MSN 122) U.S. AIR FORCE
Mürettebat: Colonel (Col) Gordon Graham (Pilot) & Col George Laven
(RIO)
F-4C'nin ilk prototipi. 1962'de
F-4B-9-MC olarak yeniden adlandırıldı. 24 Ocak 1962'de testler için
ABD Donanması'ndan USAF'a teslim edildi. 62-12168 USAF seri numarası
verildi. YRF-4C prototipine dönüştürüldü. 17 Ağustos 1971'de
hizmetten çıkarıldı.
.jpg)
McDonnell F4C-22-MC Phantom
[s/n 64-0676] (MSN 905) U.S. AIR FORCE
45th TFS[44], Ubon, Tayland, 1965
26 Şubat 1965: İlk uçuş. Nisan 1965: USAF'a teslim edildi. 1965:
USAF 45th TFS (15th TFS). 1966: USAF 391st TFS (366th TFW[45]).
1967: USAF 558th TFS (12th TFW). 1967-68: USAF 391st TFS (12th TFW).
1968-69: USAF 67th TFS (475th TFW). 28 Haziran 1969'da Taegu Hava
Üssü, Güney Kore'de kaydı silindi.
|